1. สถาบันฯ จัดตั้งขึ้นตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้ง (องค์การมหาชน) พ.ศ. 2554 เป็นหน่วยงานของรัฐในรูปแบบองค์การมหาชนและเป็นนิติบุคคลในการกำกับดูแลของนายกรัฐมนตรี เป็นหน่วยงานที่ไม่แสวงหากำไร ตามมาตรา 4 มาตรา 5 และมาตรา 40 แห่งพระราชกฤษฎีกาดังกล่าว สถาบันฯ มีวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งตามมาตรา 7 แห่งพระราชกฤษฎีกาฯ ดังนี้
                    (1) ดำเนินการศึกษาวิจัยและพัฒนาระบบคุณวุฒิวิชาชีพ
                    (2) ส่งเสริมและสนับสนุนกลุ่มอาชีพหรือกลุ่มวิชาชีพในการจัดทำมาตรฐานอาชีพ
                    (3) ให้การรับรององค์กรที่มีหน้าที่รับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพ
                    (4) เป็นศูนย์กลางข้อมูลเกี่ยวกับระบบคุณวุฒิวิชาชีพและมาตรฐานอาชีพ
                    (5) ติดตามและประเมินผลองค์กรที่มีหน้าที่รับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพ รวมทั้งระบบคุณวุฒิวิชาชีพเพื่อให้การดำเนินการเป็นไปด้วยความโปร่งใสและยุติธรรม
                    (6) ส่งเสริม สนับสนุน และประสานความร่วมมือกับสถานศึกษา ศูนย์หรือสถาบันฝึกอบรมสถานประกอบการ หน่วยงานของรัฐ และองค์กรเอกชนในการเผยแพร่ระบบคุณวุฒิวิชาชีพและมาตรฐานอาชีพ
         2. สถาบันฯ ศึกษาวิจัยและพัฒนาระบบคุณวุฒิวิชาชีพ ส่งเสริมสนับสนุนกลุ่มอาชีพ หรือกลุ่มวิชาชีพในการจัดทำมาตรฐานอาชีพ โดยไม่รวมถึงวิชาชีพขององค์กรวิชาชีพที่มีกฎหมายจัดตั้งขึ้นเป็นการเฉพาะ เช่น แพทย์ พยาบาล วิศวกร ผู้ตรวจสอบบัญชีรับอนุญาต ทนายความ เป็นต้น เพื่อพัฒนาระบบคุณวุฒิวิชาชีพ ด้านการศึกษา พัฒนากำลังคนของประเทศให้มีประสิทธิภาพ มีสมรรถนะ ความรู้ ทักษะ และความสามารถในการทำงานตามมาตรฐานอาชีพที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงานมากยิ่งขึ้น โดยการขับเคลื่อนประเทศไปสู่การเป็นเศรษฐกิจสังคมฐานความรู้ ยกระดับการผลิตและการบริการที่ใช้องค์ความรู้และการพัฒนานวัตกรรมใหม่ในการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน โดยสถาบันฯ ให้การรับรององค์กรที่มีหน้าที่รับรองสมรรถนะของบุคคลตามมาตรฐานอาชีพที่สถาบันฯ กำหนด ทั้งหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน เพื่อให้องค์กรฯ นั้น ดำเนินการทดสอบสมรรถนะของผู้เข้ารับการประเมิน (ผู้เข้าทดสอบ) หากผู้นั้นสอบผ่านตามมาตรฐานอาชีพและชั้นในสาขาวิชาชีพนั้น สถาบันฯ จะออกใบประกาศนียบัตรคุณวุฒิวิชาชีพ และหนังสือรับรองมาตรฐานอาชีพให้แก่บุคคลนั้น โดยเรียกเก็บค่าธรรมเนียมทางวิชาการ การดำเนินกิจการของสถาบันฯ ได้รับการจัดสรรงบประมาณประจำปีจากรัฐบาล ในหมวดงบอุดหนุนทั่วไป สถาบันฯ จึงหารือว่า สถาบันฯ ต้องจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่มหรือไม่ อย่างไร