กรมสรรพากร

คำฟ้องของโจทก์สรุปได้ว่า บริษัทในเครือของบริษัทเอ็กซอนซึ่งอยู่ต่างประเทศเป็นผู้ขายและส่งมอบน้ำมันแก่บริษัทการบินไทย จำกัด ในต่างประเทศโดยลำพังตนเอง ไม่ได้ขายแทนโจทก์ จำเลยให้การว่า การขายและส่งมอบน้ำมันแก่บริษัทการบินไทย จำกัด ในต่างประเทศ บริษัทในเครือ ของบริษัทเอ็กซอนเป็นผู้กระทำแทนโจทก์ และศาลภาษีอากรกลางกำหนดประเด็นข้อแรกไว้ว่า โจทก์มีรายได้จากการที่กระทำให้บริษัทเอ็กซอน จำกัด หรือบริษัทสาขาหรือบริษัทในเครือใด ๆ ของบริษัท เอ็กซอนมีการขายและส่งมอบน้ำมันให้แก่บริษัทการบินไทย จำกัด ในต่างประเทศหรือไม่ ซึ่งคำว่ารายได้ ในประเด็นข้อพิพาทดังกล่าวหมายถึงรายได้ซึ่งเป็นฐานในการคำนวณหากำไรสุทธิอันเป็นเงินได้ที่จะต้องเสียภาษีตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 65 แห่งประมวลรัษฎากร ซึ่งต้องเป็นรายได้จากกิจการหรือเนื่องจากกิจการที่กระทำ ดังนั้นที่ศาลภาษีอากรกลางหยิบยกปัญหาว่า การขายและส่งมอบน้ำมันให้แก่บริษัท การบินไทย จำกัด ในต่างประเทศเป็นกิจการหรือเนื่องจากกิจการที่กระทำของโจทก์หรือไม่ขึ้นวินิจฉัย จึงเป็นการวินิจฉัยตามประเด็นข้อพิพาท

โจทก์เป็นบริษัทในเครือของบริษัทเอ็กซอน โดยบริษัทในเครือของบริษัทเอ็กซอนที่ตั้งอยู่ในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกจะใช้ชื่อว่าบริษัทเอสโซ่ของแต่ละประเทศ และบริษัทในเครือของบริษัท เอ็กซอนดังกล่าวเป็นนิติบุคคลต่างหากจากกัน โจทก์กับบริษัทการบินไทย จำกัด ทำสัญญาซื้อขายเชื้อเพลิงอากาศยานโดยการเติมน้ำมันให้แก่เครื่องบินของบริษัทการบินไทย จำกัด โดยสัญญาซื้อขายระบุว่า สัญญานี้ผู้ขายอาจมอบหมายทั้งหมดหรือบางส่วนให้แก่ฝ่ายใด ๆ ตามที่ตนจะกำหนดและผู้ขายตกลงที่จะขายและส่งมอบหรือกระทำให้มีการขายและส่งมอบซึ่งเชื้อเพลิงอากาศยานกับผู้ขายอาจโอนสิทธิของตนภายใต้สัญญานี้ทั้งหมดหรือบางส่วนและ/หรือกระทำให้ข้อผูกพันของตนข้อหนึ่งข้อใดหรือทั้งหมดได้รับการปฏิบัติตามโดยผู้อื่นก็ตาม แต่โจทก์ซึ่งเป็นผู้ขายตามสัญญามีสิทธิที่จะขายหรือส่งมอบน้ำมันแก่บริษัทการบินไทย จำกัด ก็ได้ เมื่อโจทก์ได้ให้บริษัทเอสโซ่ในต่างประเทศเป็นผู้ขายและส่งมอบน้ำมันแก่บริษัทการบินไทย จำกัด หลังจากที่บริษัทเอสโซ่ในต่างประเทศเติมน้ำมันให้แก่เครื่องบินของบริษัท การบินไทย จำกัด ในต่างประเทศแล้วพนักงานของบริษัทการบินไทย จำกัด ซึ่งอยู่ในต่างประเทศได้ ลงชื่อรับน้ำมันดังกล่าวในใบกำกับสินค้า แล้วบริษัทเอสโซ่ในต่างประเทศได้ส่งใบกำกับสินค้ามาเรียกเก็บเงินจากบริษัทการบินไทย จำกัด ผ่านทางโจทก์และบริษัทการบินไทย จำกัด ก็ได้จ่ายเงินตามใบกำกับ

สินค้านั้นทุกฉบับเช่นนี้ จึงถือได้ว่าได้มีการสัญญาทำซื้อขายน้ำมันระหว่างบริษัทการบินไทย จำกัด กับบริษัทเอสโซ่ในต่างประเทศซึ่งเป็นผู้ขายและส่งมอบน้ำมันด้วยตนเอง มิได้กระทำในฐานตัวแทนของโจทก์ บริษัทการบินไทย จำกัด จึงมีนิติสัมพันธ์กับบริษัทเอสโซ่ในต่างประเทศผู้ขายและส่งมอบน้ำมัน หาใช่ไม่มีนิติสัมพันธ์กับโจทก์ไม่ การที่โจทก์เรียกเก็บเงินค่าน้ำมันที่บริษัทเอสโซ่ในต่างประเทศขายและส่งมอบน้ำมันแก่บริษัทการบินไทย จำกัด นั้น โจทก์ไม่ได้รับประโยชน์แต่อย่างใด การขายและส่งมอบ น้ำมันแก่บริษัทการบินไทย จำกัด จึงมิใช่กิจการหรือเนื่องจากกิจการที่กระทำของโจทก์ โจทก์ย่อมไม่ต้องเสียภาษีเงินได้นิติบุคคลจากการขายและส่งมอบน้ำมันแก่บริษัทการบินไทย จำกัด ในต่างประเทศ